Όλα ξεκίνησαν την προηγούμενη δεκαετία…
…και για εκείνα που έγιναν κατά την προηγούμενη δεκαετία, έφταιγαν εκείνα που είχαν γίνει την προηγούμενη, της προηγούμενης δεκαετίας και πάει λέγοντας.
Στην ουσία
Η πιο «θαυμαστή» οικονομία που δημιουργήθηκε ποτέ στην Ελλάδα (και όχι μόνο) είναι αυτή των τραπεζών. Ποτέ άλλοτε, καμία κάστα επαγγελματιών δεν είχε ευεργετηθεί τόσο, όσο οι τραπεζίτες. Ο λόγος που ευεργετήθηκαν, ήταν απλός: οι τράπεζες είχαν την δυνατότητα να πληρώσουν για να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση σε όσους τις χρειάζονταν, ότι θα χρηματοδοτήσουν τα εγωπαθή (στις περισσότερες περιπτώσεις) όνειρα τους. Με αυτό το ακαταμάχητο δέλεαρ, εξασφάλισαν για την λειτουργία τους το πλέον καταχρηστικό νομικό πλαίσιο απαιτήσεων από τους πελάτες τους και την ίδια στιγμή, το πλέον ελαστικό πλαίσιο υποχρεώσεων για τους εαυτούς τους, από το Κράτος…
Οι τράπεζες στην Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες στον κόσμο που κερδοσκοπούν σε τέτοιο βαθμό. Την εποχή που σε ολόκληρο τον κόσμο, για παράδειγμα, τα δάνεια δίνονταν με 4%, στην Ελλάδα οι τράπεζες δάνειζαν με 5,5% και 6% και ακόμη περισσότερο.
Λίγο παλαιότερα, ήταν οι πιο ασφαλείς (για τον εαυτό τους) κερδισμένες από το μεγάλο κόλπο του χρηματιστηρίου. Επιχειρηματίες που ενθυλάκωσαν ανέντιμα τις ανυπόθηκες (έως τότε) οικονομίες εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών μέσω του χρηματιστηρίου, κέρδισαν και αυτοί. Από αυτούς, κάποιοι ελάχιστοι κυνηγήθηκαν, κάποιοι πέρασαν από την φυλακή, κάποιοι αποσύρθηκαν. Πλούσιοι μεν, αναξιόπιστοι δε. Καμία συνέπεια όμως δεν είχαν οι τράπεζες που συμμετείχαν στο παιχνίδι του χρηματιστηρίου ως διαμεσολαβίτριες για την εισαγωγή αυτού του είδους των εταιριών στο χρηματιστήριο, παρά του ότι πήραν πολύ σημαντικό μερίδιο από τα κέρδη εις βάρος επενδυτών.
Η διεθνής κρίση
Οι Ελληνικές τράπεζες δεν είχαν πρόβλημα από την διεθνή χρηματοπιστωτική χασούρα. Την εποχή που διάφορες τράπεζες του κόσμου παρασύρονταν (εξαιτίας του διεθνούς ανταγωνισμού και της «λαιμαργίας» τους) στο να επενδύουν στα «τοξικά» τραπεζικά προϊόντα με τεράστιο ρίσκο, οι Ελληνικές επένδυαν με απόλυτη προστασία και ασφάλεια στο εσωτερικό της χώρας και τα χρυσοοικονομούσαν από την Ελληνική αγορά και μόνο. Γι’ αυτό και όλες παρουσίασαν και παρουσιάζουν απίστευτη κερδοφορία, λόγω της ανεξέλεγκτης κερδοσκοπίας.
Τώρα, και ενώ δεν έχουν κανένα οικονομικό πρόβλημα, κατόρθωσαν να κατοχυρώσουν 28 δις ευρώ ως εγγυοδοσία από το Ελληνικό δημόσιο για να συνεχίζουν να δανείζονται σε καλές τιμές από το εξωτερικό, χωρίς να χρειάζεται να αντλήσουν από τα κεφάλαια που συσσώρευαν τα τελευταία χρόνια για να εγγυηθούν, από μόνες τους για τον εαυτό τους. Κάτι που θα ήταν το φυσικό και το αναμενόμενο.
Πως τα έκαναν όλα αυτά; Η απάντηση είναι απλή: με την ανοχή του πολιτικού συστήματος. Άλλωστε, οι τράπεζες είχαν την δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν τα εγωπαθή όνειρα κάποιων πολιτικών και κομμάτων και φυσικά, των μόνιμων συνεργών τους τα τελευταία χρόνια, δηλαδή των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Βεβαίως, είχαν την ίδια δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν και τα εγωπαθή όνειρα των πολιτών που εκμαυλίστηκαν.
Το «καρκίνωμα» της Ελληνικής οικονομίας στην καθημερινή ζωή της κοινωνίας σήμερα, είναι οι τράπεζες με τον τρόπο που λειτουργούν. Οι αιτίες για το «καρκίνωμα» έχουν σχέση με την έλλειψη πολιτικού σχεδίου για την προοπτική της χώρας και έλλειψη πολιτικής καθοδήγησης προς τους πολίτες. Τα ελλείμματα αυτά οδήγησαν σε όλα τα υπόλοιπα ελλείμματα που παρατηρούμε (στην οικονομία, στις θέσεις εργασίας, αλλά και στις αξίες, στην ηθική, στην παιδεία κλπ).
Και σαν να μην έφταναν αυτά, οι Έλληνες πολίτες δια των 28 δις καλύπτουν τις επισφάλειες σε χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ στις οποίες επένδυσαν – χωρίς να μας ρωτήσουν – κάποιες από τις Ελληνικές τράπεζες. Επειδή σ’ αυτές τις χώρες οι οικονομίες έχουν «παγώσει», έχουν «παγώσει» και τα έσοδα των τραπεζών, οι οποίες μας απειλούν ότι θα εισάγουν την κρίση στις έδρες τους, δηλαδή στην χώρα μας.
Διεθνές περιβάλλον
Το ερώτημα που απασχολεί πολλές φορές είναι τι γίνεται στο εξωτερικό. Οι διαφορές δεν είναι μεγάλες, είναι όμως ουσιαστικές. Στις χώρες στις οποίες ισχύουν τα χαρακτηριστικά της φιλελεύθερης οικονομίας, όπως – υποτίθεται -και στην Ελλάδα (κάποτε πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι θα πει φιλελεύθερη οικονομία, με τις βασικές αρχές της οποίας σημειώνω ότι διαφωνώ και τι ασύδοτη «μπανανία», την οποία αποστρέφομαι ) βεβαίως, δεν κωλώνουν κάποιοι τραπεζίτες, χρηματιστές, πολιτικοί και μέσα μαζικής ενημέρωσης να «στρώνουν» το «παιχνίδι» τους. Όμως, στο εξωτερικό υπάρχει ένα ισχυρό δίκτυ προστασίας για τα «θύματα» της ασυδοσίας τους και υπάρχουν ορισμένες σταθερές, όπως η παιδεία που δίνει νέες ευκαιρίες, το κράτος που δεν ταλαιπωρεί επιπλέον από τις δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις τους πολίτες του, ενώ υπάρχει ένα ελάχιστο, αυτονόητο, πλαίσιο πολιτισμού και ηθικής, μίας τάξης τελικά, που γίνεται σεβαστό από την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, χωρίς καν την συνδρομή της αστυνομίας ή οποιασδήποτε άλλης εποπτικής αρχής. Αυτά, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχει και στο εξωτερικό άνιση μεταχείριση μεταξύ πολιτών.
Το σπουδαιότερο όμως, που συμβαίνει σε χώρες του εξωτερικού σε σχέση με την Ελλάδα, είναι ότι λειτουργούν οι αντιστάσεις της κοινωνίας. Δηλαδή, η κρίση ενδυναμώνει τα αντανακλαστικά. Σοβαροί πολιτικοί, άνθρωποι του πνεύματος και απλοί πολίτες κάνουν τις αναλύσεις τους και δεν διστάζουν να πουν την αλήθεια. Κάνουν αυτοκριτική, αλλάζουν την πολιτική τους, κατηγορούν, καταδικάζουν και απομονώνουν υπεύθυνους, όσο ψηλά και αν βρίσκονται. Αποφασίζουν τι θα κάνουν για να ξεφύγουν από την κατάσταση τους και εφαρμόζουν νέα μέτρα. Αναδημιουργούν ένα πλαίσιο ελπίδας. Και στην χώρα μας υπάρχουν τέτοιες φωνές, όμως αποτελούν μειοψηφία και κυριολεκτικά καταδιώκονται επειδή υποστηρίζουν το αυτονόητο.
Εμείς που ειρωνευόμαστε τους πάντες και τα πάντα, ακόμα δεν έχουμε αποφασίσει για τα εσωτερικά μας αδιέξοδα, δεν έχουμε αποδώσει ευθύνες σε προφανείς ενόχους και τρωγόμαστε με ατέρμονη διχογνωμία, για την διχογνωμία.
Οι υπεροπτικές Ευρωπαϊκές πολιτικές ελίτ και οι πολιτικοί της ψωροκώστενας μας, σαρώνονται από το παράδειγμα της Αμερικής και του Ομπάμα. Ορισμένοι «πνίγονται» στην γελοιότητα, την μιζέρια, την καχεξία με τις οποίες αντιμετώπιζαν αυτή την χώρα. Εδώ και χρόνια, μας λένε ότι «οι Αμερικάνοι δεν ξέρουν τι ψηφίζουν», «όλα είναι σόου», ότι «κυβερνούν άλλοι και όχι ο πρόεδρος» κλπ, κλπ. Πολλά από αυτά είναι αλήθεια και συμβαίνουν, αλλά την ίδια στιγμή που συμβαίνουν, διαψεύδονται κιόλας. Τα λόγια του τύπου: «όταν εμείς κάναμε πολιτισμό, αυτοί ήταν στα δέντρα» αποτελούν μπούρδες. Η Αμερική ανέδειξε τον Μπους και μια νοοτροπία εκκλησιαστικού νεοπουριτανισμού που γέμισε καταστροφές και βλακεία σχεδόν όλο τον κόσμο (αλλά με την ανοχή και σε πολλές περιπτώσεις την συγκατάθεση και την συμμετοχή μέρους αυτού του κόσμου) γέμισε την οικονομία με «τοξικά προϊόντα», διαφθορά και μίζες….
Όμως είναι η ίδια χώρα που ανέδειξε τον πιο καλαίσθητο, μετρημένο αναλυτή της πολιτικής πραγματικότητας στον κόσμο αυτή την περίοδο, στο αξίωμα του προέδρου. Η ελπίδα και το παράδειγμα που προσφέρει η ιστορία του κ. Ομπάμα στους νέους του λαού του, αποτελούν ήδη, μεγάλη κινητήρια δύναμη για να βγει αυτή η χώρα από την κρίση της. Ακόμα και αν διαφθαρεί ο κ.Ομπάμα ως πρόεδρος, μπορεί κανείς να αλλάξει την ζωή του προς το καλύτερο, μόνο από τους συμβολισμούς που έχει η πορεία της ζωής του μέχρι σήμερα. Αυτό είναι ήδη πολύ μεγάλη υπόθεση. Ας κοιτάξουμε λοιπόν την καμπούρα μας και ας πάψουμε τους αφορισμούς για τους άλλους. Και σε κάθε περίπτωση, ας πάρουμε καμιά φορά και κάτι θετικό από τις άλλες χώρες. Τις περισσότερες φορές «πιθηκίζουμε» αντιγράφοντας στα τυφλά, οτιδήποτε γίνεται, με το φαιδρό επιχείρημα «έτσι γίνεται στας Ευρώπας» χωρίς να κάνουμε προσαρμογές στην Ελληνική πραγματικότητα, ενώ άλλες φορές, κάνοντας δήθεν «προσαρμογές», διαστρέφουμε κάθε καλό παράδειγμα και εφαρμόζουμε την καρικατούρα του.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…
ΚΩΣΤΑΣ Ν. ΔΡΑΓΑΤΗΣ 